خبرنگار پرتغالی با عجله به کریستیانو رونالدو نزدیک می‌شود و سؤالی از او می‌پرسد، اما رونالدو با خشونت میکروفون را از او می‌گیرد و به درون دریاچه مجاور کمپ تمرینی تیم ملی فوتبال پرتغال پرتاب می‌کند. احتمالاً بسیاری از ما وقتی تصاویر این اتفاق را کنار بازی‌های متوسط و تساوی‌های پی در پی پرتغال در مرحله مقدماتی یورو ۲۰۱۶ می‌گذاشتیم، وداعی زودهنگام و پایانی تلخ را برای کاپیتان رونالدو و یارانش در مسابقات یورو تصور می‌کردیم‌. اما در نهایت این رونالدو و یارانش بودند که با پیروزی بر فرانسه میزبان در مسابقه فینال، جام قهرمانی یورو ۲۰۱۶ را بالای سر بردند و حتی مصدومیت رونالدو در نیمه اول بازی فینال هم او را از رسیدن به هدفش بازنداشت.

جام قهرمانی یورو ۲۰۱۶

بی‌شک یکی از عواملی که در رسیدن تیم پرتغال به جام قهرمانی نقش مؤثری داشت، مهارت رهبری (Leadership) کریستیانو رونالدو به عنوان کاپیتان تیم بود. رهبری یکی از مهارت‌هایی است که در زندگی شخصی و شغلی به آن بسیار نیاز پیدا می‌کنیم. شاید به عنوان یک کارشناس در یک شرکت مسئول اجرای یک تیم پروژه باشیم، شاید در یک سفر دسته جمعی با دوستان‌مان مسئولیت تورلیدری را به عهده گرفته باشیم یا شاید یک استارتاپ (Startup) راه‌اندازی کرده‌ایم و در حال تشکیل تیم هستیم. در همه این حالات داشتن مهارت رهبری به ما کمک می‌کند تیم‌مان را به پیش برانیم و از موانع عبور کنیم. دانشنامه آنلاین کسب و کار (Business dictionary) در مدخل مربوطه این تعریف را برای واژه «رهبری» آورده است: «عمل هدایت کردن یک گروه از افراد یا یک سازمان یا توانایی انجام این کار» و در ادامه آن را شامل چهار مؤلفه می‌داند: ۱) ایجاد یک بینش (Vision) روشن از آینده ۲) به اشتراک گذاشتن این بینش با دیگران به گونه‌ای که مشتاقانه آن را دنبال کنند ۳) فراهم کردن اطلاعات، دانش و ابزارهای لازم برای درک این بینش ۴) حل و فصل تعارضات بین ذینفعان و اعضای مختلف گروه یا سازمان.

در ادامه چهار درس رهبری که می‌توانیم از کریستیانو رونالدو براساس عملکردش در مسابقات یورو ۲۰۱۶ بیاموزیم را آورده‌ام:

۱) رهبر تیم جلوتر از همه حرکت می‌کند

یک رهبر توانمند از دور منتظر نمی‌ماند تا ابتدا اعضای تیمش دست به کار شوند، بلکه در کارهای تیمی حضور فعالی دارد و هر جا لازم باشد پیش از بقیه اقدام می‌کند و راه را به اعضای تیمش نشان می‌دهد. رونالدو در طی بازی‌ها حضور فعالی در بسیاری از نقاط زمین داشت و علاوه بر انجام وظیفه گلزنی به عنوان یک مهاجم، در درگیری‌های تن به تن و کمک به خط دفاع نیز از هیچ تلاشی فروگذاری نمی‌کرد. چهره ناراحت او بعد از گل خوردن تیمش مقابل مجارستان در مرحله مقدماتی را بسیاری از علاقمندان به فوتبال بخاطر دارند. وقتی اعضای تیم، رهبر تیم را در کنار خودشان می‌بینند برای تحقق اهداف تیم انگیزه دوچندان پیدا می‌کنند.

جام قهرمانی یورو ۲۰۱۶ – کریستیانو رونالدو

۲) رهبر تیم به منفعت جمعی اولویت می‌دهد

زمان‌هایی در یک کار تیمی وجود دارد که تفکرات و دیدگاههای رهبر تیم مانعی برای تحقق اهداف تیم است. در این زمان‌ها این هوشمندی رهبر تیم است که با فاصله گرفتن از امور اجرایی و تفویض اختیارات به دیگران، اجازه بدهد روال کار با سرعت و بهره‌وری بالاتری پیش برود. در دنیای کسب و کار بزرگانی همچون جک ولش (مدیرعامل جنرال الکتریک)، بیل گیتس (مدیرعامل سابق و بنیانگذار مایکروسافت ) و … وقتی احساس کردند حضور آنها در رأس امور اجرایی نه تنها نمی‌تواند کمک بیشتری به تحقق اهداف سازمان کند بلکه ممکن است مانعی در مسیر تحقق اهداف باشد، از مسئولیت‌های اجرایی فاصله گرفتند و امور را به دیگران سپردند. وقتی رونالدو در اوایل نیمه اول بازی مقابل فرانسه دچار مصدومیت شد و پس از پانزده دقیقه متوجه شد دیگر نمی‌تواند به بازی ادامه دهد و نقش مؤثری در اجرای تاکتیک‌های تیمش داشته باشد، برای حضور در زمین پافشاری نکرد و درخواست تعویض شدن نمود. شاید پذیرش این که دیگر نمی‌تواند در مسابقه فینال حضور داشته باشد و برای تیمش گلزنی کند برای رونالدو بسیار دشوار بود، اما او به موقع فهمید که با یک پای مصدوم صرفاً باری روی دوش هم‌تیمی‌هایش است و خروج او از زمین به نفع تیم خواهد بود.

مصدومیت کریستیانو رونالدو

۳) رهبر تیم به دیگران انگیزه می‌دهد

یک رهبر هوشمند صرفاً به اعضای تیمش دستور نمی‌دهد که کارها را انجام بدهند بلکه به آن‌ها انگیزه می‌بخشد تا در مسیر تحقق اهداف تیم پرتلاش ظاهر شوند.  هنر رهبر تیم این است که چطور فعالیت اعضای تیم را برای آن‌ها معنادار کند و اهداف شخصی آن‌ها را با اهداف تیم و سازمان همراستا نماید. همانطور که دیدیم، کار رونالدو با خروج از زمین تمام نشد بلکه او در اکثر دقایق بازی با پای باندپیچی شده در کنار سرمربی تیم در کنار زمین حضور داشت و به هم‌تیمی‌هایش انگیزه می‌داد. بازیکنان پرتغال وقتی کاپیتان خود را کنار زمین می‌دیدند که با شور و اشتیاق فریاد می‌زند، انگیزه بیشتری پیدا می‌کردند که در غیابش به پیروزی دست پیدا کنند و قهرمانی را به او هدیه بدهند.

کریستیانو رونالدو – در کنار زمین

۴) رهبر تیم برای اعضای تیمش تصویرسازی ذهنی می‌کند

تصویر سازی ذهنی :

تصویرسازی ذهنی یکی از شیوه‌هایی است که رهبران توانمند از آن برای به پیش راندن اعضای تیم‌شان استفاده می‌کنند. آن‌ها تصویر آینده مطلوب و دلخواه را برای اعضای تیم‌شان ترسیم می‌کنند و این باور را در ذهن دیگران ایجاد می‌کنند که آینده چیزی است که می‌توانیم خودمان آن را بسازیم. اندرو بارکر در مجموعه قدرت بینش (The Power of Vision) به خوبی به نقش تصویرسازی ذهنی در موفقیت ملت‌ها و سازمان‌ها پرداخته است که توصیه می‌کنم حتماًً این مجموعه را تماشا کنید. ادر بازیکنی که گل پیروزی پرتغال را در مسابقه فینال به ثمر رساند، در مصاحبه‌ای با رسانه‌ها اعلام کرد که قبل از ورودش به زمین، رونالدو به او گفته بود که گل پیروزی تیمش را به ثمر می‌رساند.

کریستیانو رونالدو – مصاحبه رسانه ای

رهبری یکی از مهارت‌هایی است که بخشی از آن ذاتی و بخشی دیگر اکتسابی است. به بیان دیگر، هر چند توانایی هدایت دیگران تا اندازه‌ای به تیپ شخصیتی و توانمندی‌های ارتباطی افراد برمی‌گردد، اما مهارت رهبری را نیز مانند بسیاری از مهارت‌ها می‌توان تا اندازه‌ای یاد گرفت و در زندگی شخصی و حرفه‌ای به کار برد. از جمله منابع معتبر در این زمینه می‌توان به کتاب بیست و یک قانون رهبری از جان مکسول، رهبری در سطح برتر از کنت بلانچارد و رهبری اثربخش از رابرت لوسیر و کریستوف آکوا اشاره کرد. همچنین پیشنهاد می‌کنم این ویدیو تد (TED Talk) از سایمون ساینک (Simon Sinek) که دارای زیرنویس انگلیسی و فارسی است را هم تماشا کنید.

نویسنده: ساجد متولیان در مقاله چهار درس رهبری که می‌توانیم از کریستیانو رونالدو بیاموزیم