گرایش صنایع و سازمانها به سمت آموزش مجازی، جهت رفع نیازهای آموزشی کارکنانِ خود، در حال افزایش است. سوالی که در این میان میتواند برایتان جذاب باشد این است که آیا آموزش مجازی فایدهای برای من دارد؟
در این مقاله نگاهی به آموزش و یادگیری آنلاین انداخته و تلاش میکنیم به سوالاتی از این جنس پاسخ دهیم: آموزش و یادگیری آنلاین چیست؟ و در چه مواردی کارآمد است؟ و شما چگونه میتوانید از آن برای بالا بردن دانش و مهارتهای خود استفاده کنید؟
آموزش آنلاین چیست؟
آموزش آنلاین به مثابه عبارتی چتری است که حیطههای یادگیری مجازی (e-learning)، آموزش از راه دور، آموزش اینترنتی و آموزش از طریق کامپیوتر را پوشش میدهد.
عبارات فوق برای توصیف آموزشی که از طریق کامپیوتر یا وسایل قابل حملی مثل تلفنِ همراه هوشمند یا تبلت انجام میشود، استفاده میشود. در این سبک از یادگیری میتوان از رسانههای مختلفی مثل مقالات، تصاویر، محتوای صوتی، پادکست، محتوای در تعامل با کاربر (interactive)، ارائهی زنده یا ضبط شده، ویدئو و آزمونهای گام به گام، بهره جست.
برخی سازمانها از “یادگیری ترکیبی” استفاده میکنند که در واقع ترکیبی از آموزش آنلاین و معلم بوده و همانند آنچه که به عنوان تبادل نظر و گفتگو در تالارهای مجازی (forum) یا کانالهای ارتباطی مشابه در جریان است، میباشد.
از نمونههای کاربردی آموزش آنلاین میتوان به استفادهی برخی از سازمانها در آموزش ایمنی در محیط کار به کارمندان تازه استخدام شده، در روز اول کاری آنها، اشاره کرد. شما میتوانید در دورهی آموزش از راه دور زبان چینی به منظور آمادگی برای کار در نمایندگیهای سازمان مستقر در شانگهای شرکت کنید. یا میتوانید از سایتی مانند MindTools.com برای گسترش مهارتهای مدیریتی و فردی استفاده کنید.
تمام اینها مثالهایی مناسب از آموزش آنلاین هستند که به کمک آن میتوانید دانش و مهارتهای ضروری را کسب کنید.
انواع آموزش آنلاین
دو نوع اصلی از آموزش آنلاین وجود دارد: همزمان و غیرهمزمان.
آموزش همزمان شامل تبادل اطلاعات به-لحظه (real-time) بین افراد است. برای مثل، دانشجویان کلاسی را در نظر بگیرید که میتوانند سوالات خود را پرسیده و از طرف استاد خود توسط پیام فوری پاسخ را دریافت کنند.
آموزش غیرهمزمان شبیهسازی شده کلاس درس نیست و تبادل اطلاعات رخ نمیدهد. به عنوان مثال شما میتوانید منابع را در کامپیوترتان مطالعه کنید، ببینید، گوش دهید و سپس سوالاتتان را در تالارهای گفتگو با همکلاسیهایتان مطرح کنید.
شما میتوانید آزمون آنلاین بدهید، تکالیفتان را تکمیل کنید و یا آنها را از طریق ایمیل برای استادتان بفرستید. با آموزش غیرهمزمان میتوانید زمان کلاس رفتنتان را به دلخواه خود انتخاب کنید.
مزایای آموزش آنلاین
استفاده از آموزش آنلاین مزایای بسیاری دارد. مهمترین مزیت آن، انعطافپذیری است. شما میتوانید به جای کلاس رفتن در یک زمان و مکان معین، هر زمان که مایل هستید به کلاس بروید. دیگر مزیت آن، صرفه اقتصادی آن برای شما و سازمانتان است. زمانیکه به صورت آنلاین آموزش میبینید هزینهای بابت سفرهای درون شهری برای رفتن به کلاسهایتان نخواهید پرداخت، نیازی به خوابگاه و امثال آن نخواهید داشت و مهمتر از همه مدت زمانیکه میتوانید به کار سازمانی خود مشغول شوید افزایش خواهد یافت.
آموزش آنلاین صرفهی اقتصادی بالایی دارد به خصوص برای گروههای بزرگی از افراد. برای مثال در مقایسه با سیستم استاد-محور، تعداد بسیار بیشتری از افراد را میتوان از طریق آموزش آنلاین تعلیم داد. همچین آموزش آنلاین این امکان را به سازمانها میدهد که در سطح جهانی به آموزش تیمها بپردازند.
به دلیل تنوع و ترکیب رسانههای مورد استفاده، آموزش آنلاین میتواند تجربه یادگیری فعال را بوجود آورد. همچنین روشهای مختلفی برای یادگیری در اختیار میگذارد. آموزش آنلاین لذتبخش و جذاب بوده، و جذابیت آن زمانیکه شما با دیگران همکاری میکنید بیشتر میشود. و به دلیل اینکه شما با سرعت مناسب خودتان فرا میگیرید، بیشتر یاد می گیرید و اطلاعات را به خاطر می سپارید.
با توجه به تحقیقات انجام شده توسط دپارتمان آموزش آمریکا، عملکرد دانشجویانی که در آموزش آنلاین شرکت میکنند نسبت به دانشجویان شرکت کرده در کلاسهای سنتی، بهتر است و دانشجویانی که در کلاسهای ترکیبی شرکت میکنند عملکرد بهتری نسبت به بقیه دارند.
مزیت آخر را میتوان در بازخوردهایی که از آموزش آنلاین گرفته میشود یافت. استادان آموزش آنلاین اغلب گزارش میدهند که مشارکت دانشجو در دروس آنلاین بالاتر از کلاس درس است. یک علت ممکن میتواند این باشد که یادگیری آنلاین باعث افزایش سطح مشارکت دانشجویان ساکت میشود. علت دیگر را میتوان در سطح بالای آزادی عمل دانست.
معایب آموزش آنلاین
همچنان که آموزش آنلاین مزایای بسیاری دارد، این شیوهی تعلیم معایبی نیز دارد.
اول، آموزش آنلاین مناسب همه نیست. یادگیری خودآموز نیاز به سازماندهی و انضباط شخصی دارد. اگر شما مشکل حفظ انگیزه دارید و یا بینظم هستید ممکن است از آموزش آنلاین عقب بمانید. همچنین لازم است به مهارتهای مدیریت زمان مسلط باشید تا در آموزش آنلاین شرکت کنید.
استفاده از آموزش آنلاین همراه با موانعی است. اگر شما با تکنولوژی انس نداشته باشید وقتتان برای آشنایی با پلتفرم مورد استفاده برای آموزش و تکنولوژی مورد نیاز آن درس گرفته خواهد شد. همچنین آموزش آنلاین برای افراد بیسواد به سختی قابل دسترس است.
در دورهی آموزش آنلاین تاخیری بین عملکرد شما و بازخوردی که از استادتان دریافت میکنید وجود دارد. مگر اینکه شما از ارتباط آنلاین ویدئویی استفاده کنید. در غیر این صورت دریافت بازخورد فوری نیست و این از سرعت پیشرفت میکاهد یا برای بعضی از دانشجویان غیر قابل تحمل است.
چه زمانی از آموزش آنلاین استفاده کنیم؟
برای برخی، آموزش آنلاین میتواند بسیار کارآمد باشد، در حالیکه برخی دیگر در کلاس سنتی بهتر عمل میکنند.
آموزش آنلاین روش مناسبی برای تدریس دانش و مهارتهای تخصصی است. برای مثال، افراد جدید گروه میتوانند در آموزش آنلاین شرکت کنند تا قوانین کمپانی و تجربیات آن را بیاموزند. یا کل اعضای یک سازمان میتوانند در مورد چگونگی استفاده از سیستم نرمافزاری جدید به صورت آنلاین آموزش ببینند. همچنین میتوانید از منابع آنلاین برای یادگیری مهارتهای مدیریتی، تجاری، فنی و حرفهای استفاده کنید.
هر چند این شیوه یادگیری همیشه کاربردی نیست. برای مثال مهارتهایی که نیاز به کار عملی، مکانیکی و یا آزمایشگاهی دارند. بعضی مطالب یا دورهها در یک محیط مجازی نمیگنجند و بایستی در کار و یا در محیط کلاس سنتی یاد گرفته شوند. به عنوان مثال میتوانید در مورد مشاوره دادن به صورت آنلاین آموزش ببینید و میتوانید از طریق وبکم تمرین کنید اما هیچ جایگزینی برای صحبت رو-در-رو وجود ندارد. به خصوص زمانیکه در حین آموزش گروهی هستید و میخواهید قسمتهایی را تمرین کنید.
انتخاب مرجع آموزش
اگر به این نتیجه رسیدید که آموزش آنلاین مناسب شما میباشد، ارزیابی گزینههای مختلفِ موجود اهمیت پیدا میکند.
ابتدا به این توجه کنید که قرار است چه چیزی بدست آورید. آیا میخواهید روی بالا بردن دانش خود تمرکز کنید یا میخواهید مهارتی خاص و کاربردی را فرا بگیرید؟ حضور استاد لازم است یا قرار است آموزش به صورت خود-محور باشد؟ اگر آموزش استاد-محور است، استاد در چه بازههای زمانی برای سوال و کمک فردی در دسترس خواهد بود؟ اگر درس خود-محور است، چگونه کمک خواهید گرفت؟
سپس، به قالب جلسه نگاه کنید. کیفیت مطالب چگونه است، آیا از آن لذت میبرید؟ چگونه مطلب را یاد خواهید گرفت و به چه تکنولوژی نیاز خواهید داشت؟ آیا تکالیفی برای انجام دادن خواهید داشت؟
اگر درس به صورت همزمان آموزش داده میشود، در طی دوره چه مقدار با هم کلاسیهایتان تعامل خواهید داشت و چگونه با آنها ارتباط برقرار خواهید کرد؟ اگر درس به صورت غیر همزمان است چگونه یادگیریتان را نظم خواهید داد؟
آیا شما در حال بالابردن مهارتهایتان هستید یا بدست آوردن مدرک؟ اگر دومی مد نظر شما است، چقدر کار لازم است، چگونه از شما امتحان گرفته خواهد شد و چه سودی برای شما خواهد داشت؟
شروع یادگیری آنلاین
شما میتوانید کارهای بسیاری قبل از شروع دوره انجام دهید تا بیشترین بهره را از این تجربه ببرید.
ابتدا، سازگاری کامپیوترتان را با پلتفرم یادگیری چک کنید. تمامی برنامهها و نرمافزارهای مورد نیاز برای این دوره بایستی روی کامپیوتر اجرا شوند. آیا ابزار جدیدی نیاز خواهید داشت مثل وبکم یا تبلت؟
آموزش آنلاین انضباط فردی و مهارتهای مدیریت زمان میطلبد. قبل از آنکه دورهی آموزشی شروع شود، برای سازماندهی خود زمانی اختصاص بدهید. برای پیدا کردن جنبههای مدیریت زمان لازم است قبل از شروع دوره روی این مهارت کار کنید.
در آخر، پیدا کردن مکانی آرام برای هر کلاس اهمیت دارد. با اینکه یادگیری در خانه اغلب راحتتر است، از دست دادن تمرکز نیز سادهتر است. مدیریت وقفهها را یاد بگیرید و سعی کنید یادگیری را در اتاقی برگزار کنید که احتمال حواسپرتیتان کمتر است.
نکات کلیدی
منبع: mindtools.com