انسان دیجیتال، آدم موبایلی، و یک معتاد اینترنتی همه کارها را سطحی انجام می‌دهد. در حالی که با یک نفر چت می‌کند با نفر دومی هم حرف می‌ز‌ند، در حالی که کتابی را مرور می‌کند، پیام‌های روزهای قبل را هم بررسی می‌کند، در حالی که پیام‌ها را بررسی می‌کند سری به روزنامه‌ها هم می‌زند. همه چیز با هم، همه چیز گذرا، و سطحی.

مشکلات و دردسرهای فناوری‌های نو از زمان سقراط تا به امروز همیشه با بشر همراه بوده است. اشتباه است که فکر کنیم فقط ما در این قرن با جهش در صنعت و فناوری روبرو شده‌ایم.

 در یکی از آثار افلاطون به نام فایدروس، داستانی درباره‌ی یکی از پادشاهان مصر علیا به نام تاموس ذکر شده که سقراط این داستان را برای دوست خود فایدروس چنین نقل می‌کند:

روزی یکی از خدایان به نام تئوت، نزد تاموس میهمان بود. تئوت صاحب اختراعات و دانش‌های بی‌شماری بود. از جمله اعداد، علم حساب، هندسه، نجوم و کتابت. او اختراعات خود را به شاه عرضه داشته و از او می‌خواست که مصریان را با این اختراعات آشنا ساخته و آنان را بهره‌مند کند.
تاموس درباره هر کدام از این اختراعات سوال می‌کرد و بسته به پاسخی که از تئوت درباره‌ی فواید و مضررات هر کدام می‌شنید، بر اساس استنباط خود که کدام را مفید یا مضر تشخیص می‌داد، وی را تمجید و یا سرزنش می‌کرد.
زمانی که او موضوع کتابت و اختراع حروف را مطرح کرد، به شاه گفت: این هنر و فن، خرد مصریان را بهبود بخشیده و قدرت حافظه‌ی آنان نیز به وسیله‌ی حروف افزوده خواهد شد. چه آنکه مهمترین کاربرد این حروف، کمک به «یادآوری» اندوخته‌های ذهنی است.

شاه در پاسخ گفت: ای تئوت هنر آفرین! فردی لازم است تا خواص آنچه را که آفریدهای روشن سازد، ولی شخص دیگری نیز لازم است که فواید و مضررات آفریده‌های تو را برای کسانی که از آن استفاده می‌کنند، گوشزد کند!
حتی خود تو به عنوان پدر و خالق حروف، نتیجه‌ای را که از فراگیری آن حروف بیان کردی، خلاف فایده‌ای است که از آن‌ها برشمردی. این حروف، ذهن آموزنده را بیشتر به طرف فراموشی سوق می‌دهد، زیرا اعتماد و اتکا به این وسیله، که از خارج باعث یادآوری و به خاطر آوردن محفوظات است، نیروی درونی و خلاقه‌ی او را که مایه‌ی اصلی قدرت حافظه است، می‌کاهد و کم کم از بین می‌برد.

آنچه تو اختراع کرده‌ای، در حقیقت برای تقویت حافظه نیست، بلکه وسیله‌ای است برای حفظ یک خاطره.
و آنجا که می‌گویی به کمک این حروف، صاحب خرد و شعور برتر می‌شوند، درحقیقت سرابی را نشان می‌دهی، بدون آنکه به آبی دسترسی باشد.

چه زمانی که آنان مطلبی را می‌بینند، بدون آنکه آن‌ها را آموخته باشند، خیال می‌کنند جز دانایان هستند. در حالی که نادانانی هستند که برای اجتماع نکبت می‌آفرینند و این در شرایطی است که خود را خردمند و صاحب شعور می‌دانند.

اثر مجید خسرو انجم

یکی دیگر از مثال‌هایی که می‌توان در این رابطه مطرح کرد دفترهایی است که در زمان شکسپیر وجود داشت.

مردم می‌توانستند در این دفترها بارها پی در پی مطالب خود را بنویسند و دوباره آن را پاک کنند. همین دفترها به اندازۀ موبایل‌ها و تبلت‌های الکترونیکی ما و کامپیوتر برای مردم زمان شکسپیر تازگی داشتند.

از چندهزار سال پیش تا به حال تکنولوژی (در حال حاضر دنیای دیجیتال و تلفن همراه) همیشه به حریم انسان تجاوز کرده و آسیب‌های زیادی زده است. اما مقصر تکنولوژی نیست بلکه نحوه‌ی برخورد ما با این پدیده‌ها است. ما پیش از آنکه درباره‌ی فواید و مضررات هر کدام از ابزارها و تکنولوژی چیزی بدانیم، در آن غرق می‌شویم.

اگر ما تکنولوژی روز را نشناسیم و برخورد درستی با آن نداشته باشیم آسیب‌های شدید می‌بینیم.

فرقی هم نمی‌کند به آن معتاد باشیم و دائم سر در ابزارهای دیجیتال فرو برده باشیم یا به کلی آن‌ها را ترک کنیم. در هر دو صورت عواقب زیان‌باری خواهند داشت.

تصمیم داریم در سری مطالب دنیای دیجیتال از  فواید و مضرات ابزارها بگوییم و نحوه استفاده از آن‌ها را یاد بگیریم. امیدواریم شما هم در این مسیر همراه ما باشید و تجربه‌هایی که در زمینه استفاده از ابزارهای دیجیتال دارید با ما به اشتراک بگذارید.